جایگاه حق سرگرمی از نگاه اسلام
تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۱۴۸۳۸
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سرگرمی از نیاز‌های طبیعی بشر امروز است، موضوعی که همواره در طول تاریخ با انسان همراه بوده است و در قرن اخیر بیشتر از همیشه در مرکز توجه جوامع مختلف بوده است.
در عصر حاضر نحوه گذران اوقات فراغت به مقوله‌ای اساسی و شاخصی برای توسعه‌یافتگی تبدیل شده، به گونه‌ای که پر کردن اوقات فراغت افراد از دغدغه‌های اصلی حکومت‌ها است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در جامعه ایرانی نیز از سال ۱۳۴۰ سرگرمی‌ها مورد توجه جامعه‌شناسان قرار گرفت. رادیو و تلویزیون، مؤسسه مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران و دانشکده‌های معماری و شهرسازی به این مهم پرداختند.
سید عبدالله میرخندان (دانش‌آموخته حوزه علمیه قم) در پژوهشی با عنوان جایگاه حق سرگرمی در منظومه حقوق اخلاقی انسان از نگاه اسلام «به جایگاه حق سرگرمی در منظومه حقوق اخلاقی انسان، منطبق بر دیدگاه‌های اسلامی» پرداخته است.
* اهمیت و ضرورت سرگرمی در ایران
از نظر این پژوهشگر برخی از شرایط اجتماعی ایران که توجه به اهمیت و ضرورت سرگرمی را بیشتر می‌نمایاند عبارت‌اند از:
۱- فراوانی تعطیلات و اوقات فراغت (ملی، مذهبی، انقلابی، شغلی، موسمی، پایان هفته)
۲- روند رو به رشد شهرنشینی و از دست رفتن بسیاری از فعالیت‌ها و اشتغال‌های سنتی؛
۳- جمعیت بالای جوان کشور که دارای اوقات فراغت هستند و نیاز طبیعی بیشتری نیز به اقتضای موقعیت سنی، به مقوله تفریح و سرگرمی دارند.
۴- بیکاری‌های آشکار و پنهان و خستگی‌های عارضی آن که خود، اشتیاق و احساس نیاز به تفریح را شدت می‌بخشد.
۵- ضعف تحرک و پویایی در عرصه‌های کاری، غلبه روحیه کارمندی، ضعف وجدان کاری، بازده نزولی به دلیل تراکم نیروی انسانی در محیط‌های اشتغال، اشتیاق فراوان بیهوده‌گذرانی و تن‌آسایی، ضعف زیرساخت‌های آموزشی و مهارتی مؤثر در کاریابی خلاق؛
۶- نبود درک درست توده‌ای از اوقات فراغت و یکسان پنداشتن آن با تفریح، بیکاری و استراحت و درنتیجه، بهره نبردن به طور مناسب و خلّاق از این فرصت‌ها؛
۷- ضعف برنامه‌ریزی همه‌جانبه نهاد‌ها و سازمان‌های مسئول و آشفته‌کاری‌های آشکار؛
۸- کمبود امکانات فراغتی مورد استفاده برای عموم و توزیع نامناسب حداقل‌های موجود؛
۹- بالا بودن هزینه برخی خدمات تفریحی، به دلیل ورود بخش خصوصی و ضعف توان مالی بیشتر مردم؛
۱۰- عرضه‌محور بودن خدمات فراغتی موجود، به جای تقاضامحوری و توجه به نیاز‌های متنوع مردم.
*حق سرگرمی در منظومه حقوق اخلاقی انسان
از نظر میرخندان در همین راستا پی بردن به جایگاه حق سرگرمی در منظومه حقوق اخلاقی انسان که منطبق بر دیدگاه‌های اسلامی باشد امری است که اهمیت بسزایی برخوردار است تا جامعه ایرانی و بلکه سایر جوامع اسلامی بتوانند چالش‌های پیش آمده در این عرصه را به خوبی حل کنند.
این مقاله با روش توصیفی تحلیلی در پی روشن ساختن این جایگاه است و میرخندان علاوه بر توصیف آنچه هست به تشریح و تبیین، دلایل، چگونه بودن و چرایی این جایگاه و ابعاد آن پرداخته است.
* سرگرمی به چه معنا است؟
این پژوهشگر به همین منظور ابتدا به این موضوع می‌پردازد که سرگرمی به چه معنا است؟ حق اخلاقی چیست؟ و اینکه آیا اساساً حق سرگرمی برای انسان وجود دارد؟ بر فرض وجود چنین حقی در کجای منظومه حقوق انسان قرار دارد؟ آیا جزء حقوق اساسی و اولی اوست یا اینکه از جمله حقوق ثانوی و غیرضروری محسوب می‌شود؟
میرخندان در پاسخ به این سؤال که سرگرمی به چه معنا است؟ به این نتیجه رسیده که:
سرگرمی حالتی نفسانی و نوعی گذران اوقات فراغت است که گاه به خودی خود و فارغ از دیگر امور زندگی ارزش دارد و به صورت اختیاری (فعالانه یا منفعلانه) و به قصد اموری، چون ایجاد تفریح، تنوع، استراحت و شکوفایی فردی و اجتماعی صورت می‌پذیرد.
از نظر این پژوهشگر در این تعریف به این نکات توجه شده است:
سرگرمی امری است که هم جنبه ذهنی (حالت نفسانی) و هم جنبه خارجی (گذران اوقات فراغت) دارد.
فعالیت فراغتی اعم از سرگرمی است؛ چراکه سرگرمی تنها یک نوع از شیوه‌های گذران اوقات فراغت است.
سرگرمی می‌تواند هدف دیگر امور زندگی از جمله کار باشد و گاه ارزش ذاتی دارد.
از نظر میرخندان مشغول شدن به سرگرمی‌ها با اختیار و اراده فرد، گاه به صورت فعال و گاه به صورت منفعل صورت می‌پذیرد. منظور از سرگرمی فعالانه آن سرگرمی است که از خشنود کردن امیال انسان حاصل می‌شود و در مقابل منظور از سرگرمی منفعلانه آن سرگرمی است فرد با رهایی از رنج‌های جسم و روان سرگرم می‌شود.
میرخندان در پاسخ به این سؤال که حق اخلاقی چیست؟ و اینکه آیا اساساً حق سرگرمی برای انسان وجود دارد، می‌نویسد: به نظر می‌رسد آنچه انسان از منظر عقل و شرع، شایسته بهره‌مندی از آن است (بعد ارزش شناختی حقیقت) حق اخلاقی وی محسوب می‌شود و حق سرگرمی برای انسان از منظر اخلاق اسلامی وجود دارد.
*علت وجود حق سرگرمی برای انسان
از نظر میرخندان می‌توان برای علت وجود حق سرگرمی برای انسان دو دلیل اقامه کرد:
دلیل اول، دلیل وجدانی است. هر کس به وجدان خود مراجعه کند سلب سرگرمی‌های مشروع و قانونی را ظلم بر خود می‌یابد؛ البته ممکن است نظریه‌پردازان در این زمینه نظرات متفاوتی ارائه کنند؛ نگارنده بر اساس دیدگاه حکمای اسلامی که عدل و ظلم را دارای حسن و قبح ذاتی می‌دانند معتقد است به شهادت وجدان، سلب سرگرمی و تفریح از انسان ظلم محسوب می‌شود.
دلیل دوم این است که شرع نیز علاوه بر دلیل وجدانی بر این حق انسانی تأکید کرده است که نمونه آن تقسیم اوقات روزانه در روایات به چند بخش است که یکی از این اوقات مربوط به لذت‌های حلال از جمله سرگرمی‌هاست. (ابن شعبه حرانی، ۱۴۰۴، ص ۴۰۹-۴۱۰) در این روایت به فعالیت فراغتی در کنار کار و عبادت توصیه شده است که از این تقسیم‌بندی فهمیده می‌شود فعالیت فراغتی هم عرض این امور و دارای ارزش مستقل در سبک زندگی اسلامی است.
میرخندان در جواب این سؤال که حق سرگرمی در کجای منظومه حقوق انسان قرار دارد و آیا جزء حقوق اساسی و اولی اوست یا اینکه از جمله حقوق ثانوی و غیرضروری محسوب می‌شود؟ به این نتیجه می‌رسد که سرگرمی مطلوب از منظر دینی حقی فطری است و در زمان صدر اسلام نیز سیره عقلائی مبنی بر وجود حق سرگرمی برای انسان وجود داشته و اسلام آن را تأیید کرده است. به عنوان نمونه روایتی نماز شب را از جمله سرگرمی‌های مؤمن برمی‌شمرد.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: صنعت سرگرمی سرگرمی اسلام پژوهش خوان گذران اوقات فراغت محسوب می شود سرگرمی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۱۴۸۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سند تحول آموزش و پرورش به طور کامل اجرا شود
امام جمعه قم خطاب به مسئولین گفت: در بودجه آموزش و پرورش کم نگذارید و سند تحول آموزش و پرورش کاملاً اجرا شود. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت‌الله سید هاشم حسینی بوشهری در خطبه‌های نماز جمعه امروز قم که در مصلی قدس برگزار شد، اظهار داشت: امام علی (ع) می‌فرماید: «ُوصِیکُمْ أَیُّهَا النَّاسُ بِتَقْوَی اللَّهِ وَ کَثْرَةِ حَمْدِهِ عَلَی آلَائِهِ إِلَیْکُمْ وَ نَعْمَائِهِ عَلَیْکُمْ وَ بَلَائِهِ لَدَیْکُمْ؛ فَکَمْ خَصَّکُمْ بِنِعْمَةٍ وَ تَدَارَکَکُمْ بِرَحْمَةٍ؛ ای مردم، شما را در برابر عطاهایی که خداوند ارزانی‌تان داشته، نعمت‌هایی که شما عنایت کرده و احسانی که حق شما داشته است به ترس از خدا و به سپاس فراوان سفارش می کنم.»
وی در رابطه با آثار و برکات اعتقاد به معاد و روز رستاخیز در اصلاح نگاه انسان به هستی گفت: خداوند در آیه 66 و 67 سوره مریم می فرماید:« وَیَقُولُ الْإِنْسَانُ أَإِذَا مَا مِتُّ لَسَوْفَ أُخْرَجُ حَیًّا، أَوَلَا یَذْکُرُ الْإِنْسَانُ أَنَّا خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ وَلَمْ یَکُ شَیْئًا؛ انسان (در امر معاد شک کند و) گوید: آیا چون من بمیرم باز به زودی مرا از قبر بیرون آورده و زنده خواهند کرد؟! آیا آدمی (برای ایمان به معاد) متذکر آن نمی‌شود که اول که هیچ محض و معدوم صرف بود ما او را ایجاد کردیم؟»
خطیب جمعه قم بیان کرد: معاد باوری یکی از ارکان ادیان توحیدی است که بعد از توحید قرار دارد، چون معاد مسیر زندگی انسان و نگاه انسان را هستی تغییر می دهد.
وی با بیان اینکه کسانی که به مبدا و معاد باور دارند زندگی و نگاه متفاوتی دارند، افزود: کسی که به معاد باور دارد صبور، پرتحمل و شکیبا مب شود و همه چیز راه به جان می خرد تا به جانان وصل شود. بنابراین اگر تعریف ما نسبت به دنیا و آخرت هدفمند شد نگاه ما تغییر می‌کند. اکر انسان بداند که دنیا مجموعه ای از رنج ها، تلخی ها، خواسته و ناخواسته ها است نگاهش تغییر می‌کند.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور گفت: همه پیامبران به دو اصل مهم یعنی به مبدأ و معاد دعوت کردند؛ اگر نگاه به مبدأ درست شود معاد، عدالت، امامت و... نیز درست می‌شود؛ زیرا انسان می‌داند همه امور حسابرسی دارد.
وی با اشاره به اینکه بین کسی که تصور می‌کند همه چیز در این دنیا است و کسی که می‌داند این دنیا محل عبور است تفاوت است، اضافه کرد: دنیا در دید انسان معاد باور یک ابزار است. معاد باوری باعث می‌شد که بینش انسان نسبت به دنیا وسعت می بخشد.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اظهار کرد: زندگی انسان دارای فصل‌های متعددی است که بخش کوچکی آن در این دنیا است و بخش‌های اصلی آن در سرای آخرت است.
وی در رابطه باعملیات وعده صادق اظهار داشت: نیروی‌های مسلح با این کار دل مردم را شاد کردند. جهان بیان می‌کرد کسی حریف رژیم صهیونیستی نیست اما نیروهای مسلح ما با غرش موشک‌ها و پهپادها و عبور از پدافندهای دفاعی 28 کشور خلاف این را نشان دادند. رهبر معظم انقلاب می‌فرماید امید به آینده داشته باشید و این عملیات از مصادیق امید به آینده است.
وی با تأکید بر اینکه دنیا اقدام ایران را اقدامی مؤثر و اخلاقی معرفی کرد، افزود: اقدام ایران دقیق، ظریف و حساب شده بود. از همان جایی که هواپیماهای اسرائیل بر خواستند همان جا را زدیم. ما مثل رژیم صهیونیستی نیستیم که بیمارستان‌ها، مردم و کودکان را بزنیم، بلکه مردانه و جوانمردانه می‌زنیم.
امام جمعه قم گفت: رژیم غاصب اسرائیل، آمریکا، برخی کشورهای اروپایی که همراهی کردند و همراهان منطقه‌ای صحنه را باختند و اعتبار نداشته را هم از دست دادند و این رژیم در یک محاصره باقی ماند و راهی جز این ندارد که سکته کند و به کسانی که پیش از او رفته‌اند بپیوندد.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور بیان کرد: از همه کسانی که در این دو هفته برای حفظ ارزش‌ها و حجاب و عفاف به میدان آمدند و زخم زبان‌ها و ملامت‌ها را به جان خریدند، اما از پای ننشستند و روز گذشته در حرم کریمه اهل بیت (س) قسم یاد کردند تشکر می‌کنم.
وی تصریح کرد: حجاب یک واجب شرعی و اصل قانونی است و دشمن می‌خواهد در مسئله حجاب برای ما یک چالش به وجود بیاورد و دست بیگانه در کار است. کسانی که گاهی احساس می‌کنید در مسئله فقهی نظر دیگری دارید در رابطه بااینکه دشمن این مسئله را طراحی می‌کند چه می‌خواهید بگویید؟ همراهی با دشمن؟
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به روز معلم بیان کرد: شهید مطهری معلم و الگویی برای همه سطوح جامعه بود و به همین خاطر روز شهادتش روز معلم شد.
وی با بیان اینکه بعد علم‌آموزی، یاد دادن تفکر و آموزش عملی اخلاق سه بعد معلمی است، اظهار داشت: معلم باید کاری کند که انسان از سطحی‌نگری و سطحی اندیشیدن پرهیز کند. رفتار و گفتار معلم باید جنبه الگویی برای گروه هدف در همه سطوح آموزشی داشته باشد. اگر تحول در جامعه می‌خواهیم باید در آموزش و پرورش تحول ایجاد شود.
امام جمعه قم خطاب به مسئولین گفت: در بودجه آموزش و پرورش کم نگذارید تا معلم ما با عشق و علاقه بر سر کلاس برود تا ذهن او مشغول امور دیگر برای گذران زندگی‌اش نباشد. سند تحول آموزش و پرورش کاملاً اجرا شود؛ اگر بهترین سند را بنویسیم؛ اما در کمد بماند و اجرا نشود تحولی در آموزش و پرورش ایجاد نمی‌شود.
خطیب جمعه قم با بیان اینکه آموزش و پرورش ما باید خروجی داشته باشد، عنوان کرد: تربیت انسان‌هایی در تراز نظام اسلامی باید خروجی آموزش و پرورش باشد. انسان‌هایی صبور، متوکل، مؤمن، متدین، امیدوار به آینده روشن و آماده برای هر نوع مجاهدت باید خروجی آموزش و پرورش باشد.
وی با اشاره روز کارگر افزود: در نگاه اسلام نقش کلیدی برای کارگر وجود دارد و پیامبر (ص) دست پینه بسته کارگر را بوسه می زد. کارگران نقش مهمی در تحقق شعار سال دارند. کارفرمایان و کارگران در یک جبهه جنگ اقتصادی هستند
نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه خوشبختانه در دولت فعلی کارخانه‌های تعطیل و نیمه تعطیل به چرخه تولید بازگشتند که این کار باید استمرار پیدا کند، گفت: کارگران مسئولیت سترگ دارند. وظیفه‌شناسی، انضباط کاری و برای ارتقا کشور مایه گذاشتن از وظایف کارگران است که باعث می‌شود ما شاهد جهش تولید و حرکت انقلابی در جامعه باشیم.
وی با اشاره به روزشورا (9 اردیبهشت) گفت: به اهمیت شورا هم در متون دینی و هم در قانون ما تأکید شده است و اصل 100 تا 106 قانون اساسی به شیوه کار شوراها پرداخته است و جایگاه مهمی در قانون اساسی برای شوراها قرار داده است.
دبیر شورای عالی حوزه‌های علمیه کشور در رابطه با نکات کلیدی در شورای ها برای خدمت رسانی بهتر به مردم بیان کرد: افرادی که می‌خواهند وارد شورا شوند یا در شوراها قرار دارند لازم است پایبند به الزامات قانونی باشند و در خدمت به مردم کوتاهی نکنند.
وی با بیان اینکه عدم سو استفاده از قدرت و امکانات و اختیارات، پاک‌دستی، توانمندی، خوشنام بودن و دلسوزی برای مردم از لوازم موفقیت هر شورا است، افزود: مسئولین دولتی ما شوراها را مزاحم کار خود نمیدانند بلکه شوراها با مسئولین هم افزا هستند و کارها را رو به جلو می برند.
انتهای پیام/
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان می‌شوند